تست استرس انقباضی (contraction stress test) یا تست چالش اکسی توسین (oxytocin challenge test) چیست؟
تست استرس انقباضی آزمونی است که در آن طی بارداری ودر حین انقباضات رحمی ضربان قلب جنین را بررسی می کنند. با انجام این آزمایش می خواهیم مطمئن شویم که ارتباط جفت و جنین از سلامت کامل برخوردار است و جنین توانایی دریافت اکسیژن را طی انقباضات رحم که لازمه اصلی زایمان است ، دارد.
امروزه با وجود تست بدون استرس بارداری و بیوفیزیکال پروفایل انجام تست استرس انقباضی کاربرد زیادی ندارد.
در حین هر انقباض رحمی جریان خون رحمی جفتی برای مدت کوتاهی کاهش می باید. اگر جفت کاملا سالم باشد ، معمولامیزان خون و اکسیژن ذخیره برای انتقال به جنین حین انقباض را دارد. اگر جفت به هر دلیلی دچار مشکل شده باشد ، نمی تواند اکسیژن مورد نیاز جنین را در زمان انقباضات فراهم کند ، در نتیجه کاهش تعداد ضربان قلب جنین پس از هر انقباض مشاهده می شود.
نحوه انجام تست استرس انقباضی چگونه است؟
برای انجام این تست نیاز است که به مدت۶ تا ۸ ساعت چیزی نخورده باشید. زیرا ممکن است نتیجه تست طوری باشد که تصمیم به انجام سزارین فوری گرفته شود. بنابراین در صورت نیاز به ورود به اتاق عمل بهتر است معده شما خالی باشد.
ابتدا باید به پهلوی چپ دراز بکشید. سپس دو وسیله روی شکم شما قرار داده خواهد شد. یکی از این گیرنده ها ، ضربان قلب جنین و دیگری انقباضات رحم را ثبت می کند. اطلاعات به دست آمده از هر دو گیرنده بر روی کاغذ به صورت دو خط مجزا ثبت می شوند.
تست زمانی به پایان می رسد که شما طی ۱۰ دقیقه حداقل سه انقباض داشته باشید که هر کدام به مدت ۴۰ تا ۶۰ ثانیه به طول انجامد. این روند ممکن است تا ۲ ساعت هم ادامه پیدا کند. ممکن است در طول انجام تست شما انقباضات کوچکی مانند کرامپ های دوران قاعدگی احساس کنید. نگران نباشید. قدرت این انقباضات به قدری نیست که باعث شروع زایمان شود.
اگر طی ۱۵ دقیقه هیچ انقباضی به وجود نیاید و یا خیلی کم باشد ، دوز پایینی از داروی اکسی توسین به مادر تزریق می شود. همچنین می توان از ماساژ نوک پستان برای تولید و ترشح این ماده به صورت طبیعی بهره برد.
اکسی توسین هورمونی است که باعث شروع انقباضات و القای زایمان می شود.
نتیجه تست استرس انقباضی چگونه تفسیر می شود ؟
اگر تعداد ضربان قلب جنین به دنبال هر انقباض تغییر نکرده و کاهش نیابد ، همه چیز خوب است. اصطلاحا به این نتیجه ، جواب منفی می گویند.
اگر در بیشتر موارد انقباضات رحمی ضربان قلب جنین به شدت کاهش یابد ، یعنی نتیجه تست مثبت شده و جنین تحت استرس است. در اغلب این موارد زایمان سزارین بلافاصله انجام می شود. چنانچه اواخر بارداری باشد و شرایط برای زایمان مساعد باشد ( دهانه رحم نرم و باز شده باشد) زایمان طبیعی القا خواهد شد.
تست استرس انقباضی در صورت وجود جواب منفی می تواند بسیار قابل اعتماد باشد. اگر جواب تست منفی شود. دیگر جای نگرانی نیست و مشکلی وجود ندارد. اما در مورد جواب مثبت ، همیشه نمی توان به این تست اعتماد کرد. این تست حدود ۳۰ درصد خطا در نتیجه مثبت کاذب دارد.
آیا انجام تست استرس انقباضی خطری برای مادر و جنین در پی دارد؟
در موارد خیلی نادر و در صورت عدم وجود مهارت فرد در گرفتن تست ممکن است رحم توسط اکسی توسین بیش از حد تحریک شده و جریان خون جفت به جنین بسیار محدود شده و یا حتی قطع شود.
اگر مقادیر زیاد اکسی توسین به طور ناگهانی به خصوص در هفته های پایانی بارداری به زن باردار داده شود ،احتمال بروز زایمان زودرس وجود دارد. به همین دلیل انجام تست استرس انقباضی در زنان دارای عوامل خطر مانندسابقه زایمان زودرس ، هر نوع مشکلی در بارداری ، جفت سرراهی و غیره توصیه نمی شود.
با تمام این اوصاف امروزه انجام آزمایش های ایمن تر مانند بیوفیزیکال پروفایل و تست بدون استرس بیشتر درخواست می شوند.