حاملگی پُستu200cترم
حاملگی پستu200cترم یا زایمان دیررس به حاملگی می گویند که در آن بیش از 42 هفته یا به عبارتی 294 روز از اولین روز آخرین قاعدگی مادر گذشته باشد.
نکته مهم در بررسی زایمان دیررس تعیین دقیق سن بارداری مادر با استفاده از اولین سونوگرافی انجام شده در بارداری و تاریخ آخرین قاعدگی مادر است.
عواملی که موجب افزایش احتمال زایمان دیررس می شوند عبارتند از؛ وزن بالای پیش از بارداری، بارداری اول مادر، سابقه ی حاملگی طول کشیده در مادر و مادربزرگ، ژنهای مادری، عوامل جفتی جنینی نظیر؛ آنانسفالی، هیپوپلازی فوق کلیه، اختلالات جفتی و…
از جمله عوارض این گونه زایمان ها می توان به افزایش میزان فلج مغزی و تشنج نوزادی، مرگ و موربیدیته نوزاد و شیرخوار، و مرگ داخل رحمی اشاره کرد. علل اصلی مرگ در این حاملگیu200cها فشارخون حاملگی، زایمان طولانی به علت عدم تطابق سر جنین با کانال زایمانی، آسیب های حین زایمان و آنسفالوپاتی هایپوکسیک ایسکمیک اشاره کرد. به علاوه در این نوع زایمان ها به علت بزرگ بودن جنین و دیسترس جنینی میزان زایمان سزارین افزایش می یابد.
نشانه های نوزاد پست ترم:
- پوست چروکیده، تکه تکه و در حال پوسته ریزی به ویژه کف دست ها و پاها
- بدن دراز و لاغر
- ناخنهای دراز
- بلوغ پیشرفته: چشمان باز و هوشیار و نگاه نگران نوزاد
- چون پس از هفته ی 37 بارداری رشد جنین با سرعت بیشتری صورت میگیرد احتمال زیاد بودن وزن هنگام تولد بالا می رود و در مواردی که وزن تخمینی جنین به حداکثر 5000 گرم می رسد انجام زایمان طبیعی ممنوع است.
در صورتی که مادر دچار اولیگوهیدرآمنیوس و یا کم بودن مایع آمنیون باشد اختلالات همراه با زایمان پست ترم افزایش خواهد یافت. در این موارد به دلیل عواملی نظیر؛ فشردگی بند ناف، آغشتگی مایع آمنیون با مکونیوم(مدفوع جنین) و محدودیت رشد جنین و غیر طبیعی شدن الگوهای ضربان قلب جنین ، احتمال ایجاد دیسترس جنینی بیشتر میگردد.
به طور کل بهتر است تمامی مادران باردار در هفته ی 41 تحت نظارت جهت بررسی سلامت جنین و حجم مایع آمنیون قرار گیرند و در صورت هرگونه اختلال القای زایمان انجام گیرد.
زایمان پره ترم یا همان زایمان زودرس به کلیه ی مواردی اطلاع می گردد که در آن ها به علل مختلفی ناچار به تولد نوزاد پیش از 36 هفته ی کامل بارداری بشویم. از این نظر زایمان پره ترم را به دو دسته ی زایمان پره ترم زودهنگام(پیش از 33 هفته ی کامل بارداری) و زایمان پره ترم دیر هنگام (بین هفته ی 34 تا 36 بارداری) تقسیم می کنیم.
در حال حاضر در تمام دنیا آستانه ی قابلیت حیات بین هفته های 20 الی 26 بارداری در نظر گرفته میشود که قطعا به وضعیت سلامت جنین و مادر و نیز امکانات پزشکی بیمارستان ها وابسته می باشد. در هر صورت نوزادان به دنیا آمده قبل از 25 هفته اغلب در معرض آسیب مغزی شدید هستند و زایمان پیش از 23 هفته بقایی در حدود 5 درصد دارد.
متاسفانه در این گونه زایمان ها به علت نارس بودن اعضای بدن، نوزاد به شدت آسیب پذیر و شکننده است در نتیجه در این موارد ممکن است شاهد آسیب مغزی در اثر آسیب هیپوکسیک، ایسکمیک و یا حتی سپسیس باشیم. به علاوهxa0 نوزادان ممکن است علائمی چون ناتوانی هوشی، فلج مغزی، نابینایی، حملات تشنجی و … را نشان دهند.
علل زایمان پره ترم:
زایمان پره ترم خود به خودی با پرده های سالم در اثر؛
اتساع رحم در نتیجه ی حاملگی چندقلو و هیدرآمنیوس(تولید زیاد مایع آمنیون)
عوامل استرس زا برای مادر و جنین نظیر؛ محدودیت موادغذایی، چاقی، عفونت، دیابت، فشارهای روانی، افسردگی و….
اختلالات عملکرد دهانه ی رحم یا سرویکس نظیر کوتاه شدن طول سرویکس و یا تغییر شکل پیش از موعد آن
عفونت : چه عفونت های منتقله از طریق واژن و جه عفونت هایی که از طریق جفت انتقال می یابند میتوانند منجر به زایمان پره ترم بشوند.
پارگی پیش از موعد پرده ها: پارگی خود به خود پرده های جنینی پیش از 37 هفته و پیش از شروع لیبر که به علل مختلفی نظیر عفونت، وضعیت اقتصادی اجتماعی پایین یا وزن خیلی کم مادر و کمبودهای تغذیه ای و مصرف دخانیات و… ایجاد می گردد.
عوارض مادری و جنینی که در آنها ناچار به ختم زودهنگام بارداری هستیم نظیر؛ پارگی زودرس جفت، پره اکلامپسی، برخی بیماری های زمینه ای و….
برخی عوامل احتمال ایجاد پره ترم لیبر را در بارداران بالا میبرند، عواملی نظیر؛ شیوه ی زندگی مادر(مصرف دخانیات،سن کم یا بالای مادر، فقر، قامت کوتاه، کمبود ویتامین سی در مادر، افسردگی و اضطراب، ساعات کاری طولانی، وزن بالا یا پایین مادر، مصرف داروهای غیرمجاز و…)، بیماری های عفونی دندان، عوامل ژنتیکی، فاصله کمتر از 18 ماه بین دو زایمان، سابقه ی زایمان پره ترم در بارداری های قبلی، تهدید به سقط در اوایل بارداری و….
نکته: در مادرانی که دارای سابقه ی سقط راجعه در سه ماهه ی دوم بارداری و یا نارسایی سرویکس هستند می توان از سرکلاژ زودهنگام جهت پیشگیری از زایمان زودرس استفاده کرد.