آندومتریوز

آندومتریوز چیست؟

آندومتریوز بیماری مزمن و شایعی استکه طی آن بافتu200cu200cهای داخل رحم که آندومتر خوانده میu200cشود، به اشتباه در جایی خارج از رحم قرار میu200cu200cگیرد و بسیاری از زنان از آن رنج میu200cبرند. این درحالی است که به خاطر علائم غیراختصاصی این بیماری اکثر مواقع تشخیص داده نمیu200cشود.

بیماری اندومتریوز به حضور بافت آندومتر (غدد استروما) خارج از حفره رحم گفته میu200cشود. شایع ترین محلu200cهای جایگزینی، احشای لگنی و صفاق (صفاق یک غشای خونابی است که سطح داخلی حفره صفاقی (شکمی) و حفرات لگنی را میu200cپوشاند.) هستند. آندومتریوز در ظاهر از ضایعات جزئی روی ارگانu200cهای لگنی که از سایر جهات سالم هستند تا کیستu200cهای آندومتریوتیک بزرگ تخمدان متفاوت است که آناتومی لوله و تخمدان را دستخوش تغییر کرده و چسبندگیu200cهای وسیع روده، مثانه و حالب را درگیر میu200cکند. به بیان دیگر آندومتریوز به معنی رشد بافت داخلی رحم در جایی بیرون از رحم است.

شایعu200cترین محل بروز آندومتریوز

لگن شایعترین محل بروز آندومتریوز است. در این بیماری بافت آندومتر (لایه داخلی رحم) در بیرون از محل اصلی خود (رحم) تشکیل میu200cشود. این بافت میu200cتواند در تمام بافتu200cهای بدن جز طحال به وجود آید، ولی رایجu200cترین محل پدید آمدن آن، لگن است که در این قسمت هم، تخمدانu200cها بیشتر گرفتار آندومتریوز میu200cشوند.

در آندومتریوز، بافت آندومتر تغییر جا داده، اما همچنان به فعالیت خود ادامه میu200cدهد و در هر دوره قاعدگی، این بافت ضخیم میu200cشود و خونریزی میu200cکند. در آندومتریوز، بافتu200cهای اطراف ممکن است تحریک شوند و درنهایت موجب زخمیu200cشدن بافت و چسبندگی شود. برآورد میu200cشود ۴۰درصد زنان به این مشکل دچار هستند که رایجu200cترین عوارض آنu200cها، درد موقع پریود ماهانه یا نازایی و دردهای مزمن لگنی
میu200cباشد.

انواع اندومتریوز

اندومتریوز خارج لگنی: اغلب فاقد علامت در صورت بروز درد یا توده خارج لگنی سیکلیک مدنظر قرار می گیرد.
اندومتریوز نافی: این توده قابل لمس و درد سیلیک در محل ناف است.

چه عواملی در ایجاد اندومتریوز نقش دارند؟

این مشکل اغلب در سنین باروری در نوجوانان و زنان یائسه که تحت درمان هورمون (HRT) هستند، شایع است که میزان شیوع آن ۱۰درصد است. از عوامل خطری که در ایجاد اندومتریوز نقش دارد: ناباروری، نولی پاریته (باردار نشدن)، سیکل قاعدگی کوتاه، داشتن موی قرمز، بلند قدی، هیپرمنوره (خونریزیهای قاعدگی بیش از حد)، ناهنجاری مولرین (ناهنجاری رحم)، وزن کم حین تولد (کمتر از ۷پوند)، رژیم غذایی غنی از چربی و گوشت قرمز، وجود بیماری در اقوام درجه یک و … است.

علل آندومتریوز

در اینجا، ۵ علت اصلی که باعث ایجاد آندومتریوز می شوند را خواهید خواند.
قاعدگی عقب گرد: بیشترین علت آندومتریوز میu200cباشد. در این نوع قاعدگی، خون قاعدگی شامل سلولu200cهای آندومتر است که به جای آنکه از بدن خارج شوند، از طریق لولهu200cهای رحمی وارد حفره لگنی میu200cشوند. این سلولu200cهای آندومتر به دیواره لگن میu200cچسبند و در آنجا رشد میu200cکنند و خونریزی در طول این دوره ایجاد میu200cشود.
رشد سلولu200cهای جنینی: این سلولu200cها، حفرهu200cهای لگنی و شکمی را میu200cپوشانند و از سلولu200cهای جنینی به وجود میu200cآیند. هنگامی که یک و یا چند منطقه از پوشش شکمی تبدیل به بافت آندومتر شود، آندومتریوز گسترش میu200cیابد.
زخم جراحی : بعد از جراحی، مانند هیسترکتومی (خارج کردن رحم) و یا سزارین، سلول های آندومتر ممکن است به محل برش جراحی متصل شوند.
انتقال سلولu200cهای آندومتر: عروق خونی و یا مایع لنف ممکن است سلول های آندومتر را به دیگر قسمت های بدن انتقال دهند.
اختلال سیستم ایمنی: ممکن است وجود اختلال در سیستم ایمنی باعث گردد که بدن نتواند بافت آندومتر را که در بیرون از رحم رشد می کند تشخیص داده و از بین ببرد.

علائم آندومتریوز چیست؟

تظاهر بالینی: کاهش باروری یکی از علائم این بیماری است. همچنین دیسمنوره (قاعدگی دردناک)، دیس پارونی (حالتی است که فرد هنگام آمیزش دچار درد میu200fشود) و درد مزمن لگن نیز از علائمی است که ما را به اندومتریوز مشکوک می کند. حتی در موارد شدید ممکن است فاقد علامت باشد.
علائم گوارشی، علائم شدید: درد، تهوع، سیری زودهنگام، نفخ و تغییرات اجابب مزاج جزء علائم این بیماری است که گاهی اوقات ممکن است با سندرم روده تحریک پذیر اشتباه گرفته شود.
درد: دیسمنوره (دیسمنوره اصطلاحی است که پزشکان برای انقباضات دردناک قاعدگی به کار می برند) ثانویه قویا به نفع اندومتریوز است که درد اغلب دوطرفه است. مشخصات دیسمنوره مرتبط با اندومتریوز، شروع درد قبل از خونریزی قاعدگی و ادامه آن در طول سیکل است و ممکن است هیچ فاصله زمانی عادی از درد وجود نداشته باشد.
کاهش باروری: اندومتریوز متوسط و شدید با بروز چسبندگی و ممانعت از تحرک لوله های رحمی و تخمدان باعث نازایی و کاهش باروری می شوند.

آیا اندومتریوز همان درد قاعدگی است؟

اکثر زنانی که جهت درمان به مراکز درمانی و مطبu200cهای پزشکان مراجعه میu200cکنند از ابتلا به اندومتریوز مطلع نیستند. تشخیص این بیماری به سختی انجام میu200cشود و افراد متحمل هزینهu200cهای قابل اجتناب درمان ناباروری میu200cشوند درحالیu200cکه میu200cتوانند با درمان این بیماری به راحتی باردار شوند. اندومتریوز به دلیل درد زیاد به ویژه در دوران قاعدگی اغلب با سندروم قبل از قاعدگی و دردهای آن اشتباه میu200cشود. اهمیت تشخیص به موقع آن و مراجعه افرادی که دردهای اینu200cگونه دارند در کوتاهu200cترین زمان ممکن به پزشکان مجرب و مراکزی که به صورت تخصصی روی این بیماری کار میu200cکنند باید مورد توجه قرار گیرد. بانوان معمولاً اینu200cگونه دردها را نادیده نگیرند و حتماً قبل از آنکه دیر شود و این بیماری، تخمدانu200cها و دیگر اندامu200cهای داخلی را درگیر کند باید برای بررسی به مراکز تخصصی مراجعه کنند.

تشخیص آندومتریوز

معاینه لگن توسط پزشک: برای بررسی وجود کیست در اندام تناسلی و یا زخم در رحم
سونوگرافی: برای وجود کیست مرتبط با آندومتریوز
لاپاروسکوپی: محل، وسعت و اندازه آندومتر را مشخص میu200cکند
احتمال ناباروری با اندومتریوز

بافت اندومتریوز یک بافت زنده است و مثل بذری است که در یک فضای مساعدی پاشیده شده و رشد میu200cکند. یکی از راهu200cهای ایجاد ناباروری اندومتریوز این است که این بافت هم در هر منطقهu200cای که نفوذ داشته باشد، برخی اوقات بهu200cدلیل برگشت خون قاعدگی از لولهu200cها به داخل شکم یا وقتی فرد فاکتور ژنتیک مساعدی برای رشد اندومتریوز دارد بهu200cجای اینکه توسط سلولu200cهای ایمنی خورده شده و ازu200cبین برود در نقاط شایع رسوب اندومتریوز اتفاق میu200cافتد و مشکلاتی را به وجود میu200cآورد و چون این بافت خاصیت تهاجمی دارد و رشد میu200cکند، اگر داخل تخمدان وارد شود، میu200cتواند قسمت اعظمی از تخمدان را ازبین ببرد و کمu200cکم از تخمدان یک تکه نازک بهu200cجا بگذارد و فولیکولu200cها را ازبین ببرد.
یک مسیر دیگر ایجاد ناباروری آسیبی است که اندومتریوز به لولهu200cها وارد میu200cکند و لولهu200cها حرکت موجی که باید داشته باشند تا بتوانند تخمک را به داخل رحم انتقال دهند، ندارند و عملکرد لوله مختل است یا چسبندگیu200cهایی اطرافش ایجاد میu200cشود و گرفتگی در لوله بروز میu200cکند و نمیu200cتواند تخمک را از خودش عبور دهد.

راه دیگر بروز ناباروری با اندومتریوز موادی است که ترشح میu200cشود. یکسری مواد از بافتu200cهای اندومتریوز ترشح میu200cشوند که حتی میu200cتوانند روی کیفیت تخمک اثر بگذارند، همانu200cطور که در برخی بیماران IVF میu200cبینیم که حتی وقتی IVF میu200cشوند، این روش شکست میu200cخورد. این به این دلیل است که اندومتریوز بهu200cدلیل مواد سمی که ترشح میu200cکند به تخمی هم که از این طریق ایجاد شده، آسیب میu200cزند و اجازه رشد نمیu200cدهد. برخی بیماران اندومتریوزی غیر از بافت اندومتریوزی که خارج از رحم دارند، در داخل رحم هم بافت از محل معین خود به داخل خود رحم نفوذ کرده و بهu200cهمین دلیل رحمu200cشان جایگاه مناسبی برای پرورش جنین نیست و خیلی از اوقات به بیماران اندومتریوزی پیشنهاد میu200cشود از رحم اجارهu200cای استفاده کنند. u200cالبته ذکر این نکته مهم است که موارد گفته شده برای همه بیماران یکسان نیست و اندومتریوز بیماریی است که طیفu200cهای گستردهu200cای از تظاهر را دارد و از خفیف تا شدید را شامل میu200cشود و اینها نباید فرد دچار اندومتریوز را نگران کند، چون بسیاری از بیماران اندومتریوزی خودبهu200cخود باردار میu200cشوند و خیلیu200cها تازه بعد از دو، سه بار بارداری اندومتریوزشان بروز پیدا میu200cکند و اینu200cطور نیست که همیشه اندومتریوز نازایی بیاورد اما باید بیمار اندومتریوزی شناسایی شود تا از اتفاقات ناخوشایند پیشگیری به عمل آید.

روشu200cهای درمان آندومتریوز

داروهای ضددرد و مسکن

هورمون درمانی: برخی مواقع، این روش درمانی برای کاهش درد آندومتریوز موثر است. افزایش و کاهش هورمون ها در طول دروه قاعدگی باعث می شود آندومتر ضخیم شود، بریزد و خونریزی کند. با
استفاده از این روش، رشد بافت آندومتر کم می شود.

جراحی: اگر شما آندومتریوز دارید و می خواهید باردار شوید، جراحی برای برداشتن آندومتریوز در حالی که رحم و تخمدان سالم بمانند، مفید است.

روش کمک باروری: لقاح آزمایشگاهی برای باردار شدن نسبت به عمل جراحی بهتر است.

هیسترکتومی: در موارد شدید آندومتریوز، جراحی برای خارج کردن رحم و تخمدان باید انجام گیرد. اما در این موارد هیسترکتومی به تنهایی کافی نیست، استروژن می تواند آندومتریوز باقیمانده را تحریک کند و درد نیز باقی بماند. بعد از هیسترکتومی، بارداری
ممکن

درمان آندومتریوز از طریق جراحی در ایران

بیماری اندومتریوز، تنها محدود به سیستم تولیدمثل خانمu200cها نشده و رودهu200cها، حالبu200cهای کلیه، مثانه، حفره شکمی و لگن بیمار را نیز درگیر میu200cکند. اخیرا برای درمان آندومتریوز تکنیکی به شکل ورود از راه مجراهای طبیعی بدن و انجام کار با لاپاراسکوپی برای نخستین بار در کشور انجام شد. این شیوه جدید جراحی اندومتریوز، هیچ برشی روی شکم باقی نمیu200cگذارد، تسریع در روند بهبودی، باز نکردن شکم و کاهش آسیبu200cهای پس از جراحی را از مزایای این شیوه درمانی هستند.
جالب است بدانید که تمام تحقیقات این مرکز در مجلات نازایی و علمی معتبر دنیا و اندوسکوپی آمریکا و اروپا منتشر شده است.
علاوه بر این شیوه جدید، هر ماه تعداد زیادی عمل اندومتریوز ساده و پیشرفته، به صورت کلاسیک در ایران انجام میu200cشود.

درمان خانگی آندومتریوز

دوش آب گرم و پدهای گرماده، عضلات لگن را آرام و شل می کند و از گرفتگی و درد می کاهد.
داروهای غیراستروئیدی غیرالتهاب مانند: ایبوپروفن و ناپروکسن می تواند از گرفتگی ها و دردهای قاعدگی بکاهد.
به طور مرتب ورزش کنید.

خوراکu200cدرمانی
برنامهu200cی غذایی متعادل برای همهu200cی ما ضروری است، چرا که خوراک مناسب به سلامتu200c همهu200cی بخشu200cهای بدن کمک میu200cکند.
تغذیه مناسب توان زنان مبتلا به اندومتریوز را برای تحمل درمانu200cهای پزشکی و پیu200cآمدهای جانبی درمان افزایش میu200cدهد، به او انرژی میu200cبخشد و به درست فکرکردن او کمک میu200cکند. هم اکنون کارشناسان تغذیه روی برنامهu200cهای غذایی ویژهu200cی بیماران اندومتریوز کار میu200cکنند.

درمان مکمل
کاربرد طبل مکمل(طب سوزنی و رفلکسولوژی- اوریکولوتراپی و هومیوپاتیو گیاهان دارویی)در درمان اندومتریوز روشی شناخته شده است