روشهای کاهش درد زایمان :

روش های کاهش درد زایمان

 

• روش های دارویی

• روش های غیر دارویی

 

 روش های دارویی

 

داروهای موضعی

– بیحسی ناحیه ای و بیهوشی

– روش اپی دورال

-سایر روشهای بیحسی ناحیه ای

 

داروهای سیستمیک

– اپوئیدها

-مسکن ها و آرام بخش ها

 

داروهای ضد درد تنفسی

 

 روش های غیر دارویی

 

روشهایی که گیرنده های حسی محیطی را فعال می سازند:

 

• حرارت و سرمای سطحی
• غوطه خوردن درآب هنگام لیبر و زایمان
• لمس و ماساژ
• طب سوزنی
• تحریک الکتریکی اعصاب عبور کننده از پوست
• تزریق داخل جلدی آب استریل
• آروماتراپی

 

روشهایی که فیدبک محیطی به درد را کاهش می دهند:

 

• تمرکز و منحرف کردن حواس، تجسم خلاق
• هیپنوتیز
• موسیقی وبیحسی ازطریق شنوایی

 

روشهایی که محرکهای دردآور را کاهش می دهند:

 

حرکت مادر وتغییر وضعیت، فشار متقابل

 

 

طب فشاری

 

• در طب سنتی چینی یک سری از خطوط کانال حسی (انرژی) وجود دارد که انرژی را منتقل می کند. این خطوط جدا از اعصاب و عروق خونی و سیستم لنفاتیک، نقاطی را ایجاد می کند که بیش از ۶۰۰ نقطه است و با استفاده از بلوک گیرنده درد و آزاد سازی اندورفین، سرویکس را دیلاته کرده و انقباضات را موثر می کند. در مراحل مختلف از نقاط مختلف بدن استفاده می شود (بالای باسن، باسن، گردن، کف دست)

 

– تکنیک فشار کف پا(۳/۱ بالای کف پا) اثر شل کنندگی (relaxation) طی لیبر دارد

 

– فشار روی ناحیه بین شست و انگشت اشاره به وسیله انگشت شست دیگر باعث تسکین درد لیبر می شود.

 

– روش دیگر فشار روی قسمت خارجی انتهایی تاندون آشیل می باشد (کمک به نزول جنین)

 

– روش دیگر با استفاده از ۴ انگشت بالای ماسئوس؟؟ میانی پا است که باعث پیشرفت زایمان می گردد.

 

• این روش باید هر چه سریع تر در لیبر با انقباضات اولیه شروع و تا فاز انتقالی ادامه یابد.
• نکته: این روش در هر مقطعی از بارداری، زایمان، پس از زایمان، شیردهی، مراقبت از نوزاد(در موارد دل درد و بی خوابی نوزاد) و افسردگی پس از زایمان کاربرد دارد.

 

تکنیک های تنفسی- تن آرامی و تمرکز

 

• این روش از طریق افزایش انحراف فکر از دور که باعث کاهش انتقال سیگنال درد و دریافت آن توسط مغز می شود، صورت می گیرد.
• برحسب زمان مراجعه مادر، آموزش می تواند انجام شود. در هنگام لیبر، آموزش در فاز نهفته و ابتدای مرحله اول صورت می گیرد.

 

• هدف تکنیک تنفسی: کنترل تنفس و تنفس آگاهانه است.
• هدف شل سازی: آرامش و وانهادگی بدن (جسمی و ذهنی) برای کسب انرژی

 

موسیقی وبیحسی ازطریق شنوایی

 

• نوعی آوادرمانی است که با استفاده از آواهای منظم، تغییرات خاص در بدن ایجاد می شود. موزیک و آوا (قرآن) باعث تولید آندروفین ها شده که منجر به اثرات مثبت جسمی- روحی- احساسی در بدن می شود.
• این روش در بارداری، زایمان و فاز فعال لیبر و پس از زایمان قابل استفاده است. مدت انجام روش۲۰ تا۳۰ دقیقه به صورت متناوب با توجه به انتخاب مادر.

 

هیپنوتیزم

 

حالتی از سستی فیزیکی عمیق با مغز هوشیار که امواج آلفا تولید می کند. دراین حالت نیروهای ذهنی موقتاً از کار می افتد و درک ناخودآگاه بین هوشیاری و بیهوشی زودتر وراحت تر بوجود می آید.

 

آروماتراپی

 

• استفاده از روغن های تقطیر شده از درختان، گل ها، علف ها و گیاهان شفابخش که سلامتی و احساس خوشایند را افزایش می دهد و بیماری ها را درمان می کند.
• مزایا:
• استفاده از چای های گیاهی و بخور آنها، اسانس های گیاهی از قبیل اسطوخودوس، سلوی، برگاموت که می تواند به صورت چند قطره در حمام آب گرم اضافه شود و یا از آن برای کمپرس های خیس بر روی بدن و یا ماساژ استفاده کرد و یا به صورت اسپری در محیط به کار برد. استفاده از مواد روی نوارهای پارچه ای، بالش زیر سر امکان پذیر است.

 

تزریق داخل جلدی آب استریل

 

• تزریق ۱/۰ میلی گرم آب مقطر در چهار نقطه لومبوساکرال:
• دو نقطه اول در بخش بالایی- خلفی خارهای ایلیاک مشخص شده و روی پوست ناحیه تزریق در این دو قسمت علامت زده می شود. محل دو تزریق بعدی، ۳ سانتی متر پایین تر و ۱ سانتی متر به طرف داخل. در هر ۴ ناحیه پس از ضدعفونی کردن، ۱/۰ سی سی آب مقطر با استفاده از یک سرنگ انسولین به روش داخل جلدی تزریق می شود. در مدت ۲ دقیقه تأثیر روش شروع می شود و به مدت ۶۰ تا ۹۰ دقیقه اثر تسکینی دارد. این روش در فاز فعال مرحله اول زایمان در مدت ۵ دقیقه به طور کامل انجام می شود.

 

تحریک الکتریکی اعصاب عبور کننده از پوست

 

• دستگاهی است که جریان الکتریکی خفیف ضربان دار را تولید می کند که از طریق الکترودهایی که به پوست متصل می شوند، امواج را منتقل می کند. مکانیسم عمل ناشناخته است و مشابه ماساژ دارای اثرات روحی، مکانیکی و فیزیولوژیکی است که ممکن است برای کاهش یا تسکین درد استفاده شود. براساس تئوری، این روش به صورت gate control عمل می کند. تحریک فیبرهای عصبی- محیطی بزرگ، دروازه های درد را می بندد. گفته می شود تحریک عصبی آندورفین های تولید شده در مغز (اندورفین و انکفالین) را آزاد می کند. الکترودها معمولاً به طور موازی در دو طرف ستون فقرات قرار می گیرند. اولین جفت الکترودها بین دهمین مهره توراسیک تا اولین مهره کمری ((T10- L1 قرار می گیرد. دومین جفت الکترودها بین مهره دوم تا چهارم ساکرال (S1-S4) قرار می گیرد.
• پس از قرارگیری الکترودها روی سطح پوست در مکان اصلی، کلید تعبیه شده دستگاه در اختیار مادر قرار می گیرد و مادر می تواند شدت جریان را تغییر دهد. شدت جریان از جریان متناوب بالا (high frequency) تا جریان متناوب پایین(low frequency) حداکثر بهبود درد را ایجاد می کند.

 

طب سوزنی

 

• در مرحله قبل از زایمان، زایمان و پس از زایمان قابل انجام است.
• سوزن هایی از جنس فولاد و ضد زنگ به طول ۲۵/۱ تا ۵/۱۲ سانتیمتر و شماره های ۲۶ تا ۳۴ ( به تازگی قطر سوزن ها به باریکی تار مو۴۵/۰ سانتیمتر تهیه شده است) در نقاط اکوپانچر (۲۰۰ نقطه) وارد می شوند. بعد از ورود سوزنها با چرخاندن هر پایه و بیان مادر در مورد احساس جزجز و یا برق گرفتگی، موقعیت درمانی هدایت می شود. در این روش احساس آرامش عمیق و حتی خواب ایجاد می شود. تأثیر آن ممکن است تا چند ساعت باقی بماند. این روش نیاز به انجام در چند جلسه و هر جلسه به مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه دارد. با این روش، زنان باردار نیاز به استراحت بیشتری دارند.

 

لمس و ماساژ

 

• ماساژ در طیف وسیعی صورت می گیرد که می تواند از حالت نوازش تا فشار محکم بر ناحیه مورد نظر انجام شود. قبل از ماساژ، برای جلوگیری از اصطکاک کف دست، استفاده از روغن و یا مواد چرب کننده توصیه می شود.
• حالات مختلف ماساژ عبارتست از:

ایجاد لرزش(vibration)

ضربه ملایم(knocking)

فشار چرخشی عمیق (deep circular pressure)

فشار محکم و مداوم (continual steady pressure)

مالش پیوسته( joined manipulation)

 

• انجام این روشها با نوک انگشتان، کف دست و یا ابزارهای مخصوص ماساژ (به صورت چرخش، لرزش و فشار) انجام می گیرد.
• ماساژ به طور مشخص حین انقباضات رحم (حداقل از ۳۰ تا ۴۰ ثانیه) شروع می شود و به طور متناوب بیشتر می شود. معمولاً فشار محکم و مداوم در طول انقباض و ماساژ ملایم به صورت نوازش در بین انقباضات استفاده می شود. در پاره ای از موارد، نیاز به کمک فرد دیگر(غیر از عامل زایمان) برای انجام ماساژ وجود دارد.
• نکته: دستان ماساژ دهنده باید بدون زخم و زیورآلات بوده و ناخن ها کوتاه باشند.

 

 

اصلاح وضعیت 

upright

standing

walking

swaying

lunging

rocking

(lateral (side lying

semi-recumbent) forward leaning)

squatting kneeling

 

• مزایا:
• – کاهش طول مرحله اول و دوم زایمان
• – انقباضات موثرتر رحمی
• – استفاده از نیروی جاذبه زمین
• – کاهش نیاز به مسکن
• – تسهیل حرکات مفاصل لگنی
• – کاهش احساس درد به خصوص دردهای کمری
• – بهبود گردش خون رحمی – جفتی
• – کمک به چرخش جنین و نزول سر
• – کاهش پارگی پرینه و واژن
• – کاهش عفونت بعد از زایمان به علت معاینه کمتر واژینال
• – امکان انجام ماساژ (استفاده از دو روش کاهش درد به طور همزمان)

 

غوطه خوردن درآب هنگام لیبر و زایمان

 

• مادر نباید قبل از دیلاتاسیون ۵-۴ سانتی متر وارد آب شود.
• مراقبتهای این مرحله مانند پروتوکل زایمان طبیعی می باشد تنها تفاوت در استفاده از مانیتورینگ های ضد آب یا پوشش پلاستیکی روی پروب جهت کنترل صدای قلب جنین داخل آب می باشد.
• برای پیشگیری از دزهیدراتاسیون مادر، هر یک ساعت یک لیوان آب یا آب میوه خنک به مادر داده شود.
• مانیتورینگ درجه حرارت آب باید هر یک ساعت طبق اظهار رضایت مادر تنظیم گردد.
• تشویق مادر به تخلیه رکتوم و مثانه در صورت لزوم و دوش گرفتن و شستن بدن قبل از انجام زایمان
• هنگام تولد، نوزاد بایستی به آرامی و بلافاصله به سطح آب آورده شود.

 

چند نکته:

 

• ترمیم اپی زیاتومی باید یک ساعت به تاخیر بیافتد. (به علت اشباع شدن بافت پوست با آب در حدود یک ساعت به تعویق افتد، زیرا یک ساعت زمان لازم است تا بافت پرینه به حالت اول برگردد)
• درجه حرارت آب در مراحل مختلف زایمان:
• مرحله اول زایمان۵ /۳۷  –  ۳۶
• مرحله دوم زایمان۵ /۳۷ –  ۳۷
• وان با گنجایش ۱۰۰ گالن معادل ۱۰۰۰پوند آب که می تواند از جنس بادی، حوضچه های مشابه وان، جکوزی یا سرامیک باشد. عمق و پهنای وان باید طوری باشد که عامل زایمان بتواند به راحتی اقدامات را انجام دهد. ارتفاع آب باید آنقدر باشد که مادر بتواند در آن غوطه ور شود. توصیه شده است که ارتفاع آب در سطح نوک پستان باشد. کف وان لیز نباشد و تحمل وزن مادر و عامل زایمان را داشته باشد

 

سرمای سطحی

 

• استفاده از یک وسیله سرد (کیسه یخ، بسته ژل، دستکش پلاستیکی پر از قطعات خرد شده یخ، کیسه برنج و بطری پلاستیکی حاوی یخ) در ناحیه سر، گلو، شکم و یا هر قسمتی که مادر تمایل دارد
• گذاردن بسته ژل یخ زده در پارچه دو لایه و یا ظرف پلاستیکی دارای یخ روی مقعد برای کاهش دردهای بواسیر دردناک در مرحله دوم زایمان
• نکته: استفاده از یک یا دو لایه پارچه یک بار مصرف بین پوست و جسم سرماده برای جلوگیری از ناراحتی ناگهانی که در اثر تماس مستقیم سرما با پوست ایجاد می شود.
• این روش می تواند به طور متناوب با روش گرمادرمانی در طول لیبر، مراحل زایمان ر(مراحل اول و دوم زایمان)، بعد از زایمان (در محل رحم و پرینه برای پیشگیری از خونریزی ) و به درخواست مادر انجام شود.